ผู้พิการ ความเสี่ยงจาก อัตลักษณ์ทับซ้อน

บังคับทำหมัน กีดกันเรื่องเพศ และเสี่ยงถูกล่วงละเมิด เกิดเป็นหญิง พิการ และเพศหลากหลาย ความเสี่ยงจากอัตลักษณ์ทับซ้อน

เมื่อคนคนหนึ่งเกิดมาเป็นคนพิการก็มักจะถูกมองว่าดูแลตัวเองไม่ได้ มีเรื่องที่ทำไม่ได้และไม่ควรทำ มีเรื่องที่ควรรู้ และไม่จำเป็นต้องรู้ด้วยเหตุผลว่าเป็นคนพิการ 

หากมีเพศกำเนิดหญิงก็ต้องเผชิญกับค่านิยมของครอบครัวและสังคมแบบชายเป็นใหญ่ที่เป็นผู้หญิงต้องทำแบบนั้นต้องเป็นแบบนี้รวมไปถึงต้องอยู่ในการดูแลของผู้ชาย

ยิ่งมีอัตลักษณ์เพศหลากหลายด้วย แล้วอยู่ในสังคมที่การยอมรับและการปฏิบัติต่อเพศหลากหลายยังขาดความเข้าใจ ถูกกีดกัน หรือยังมองเป็นความผิดปกติที่ไม่ควรเป็น ควรจะเลิก หรือควรจะเปลี่ยน

งานวิจัย “สถานการณ์ปัญหาด้านสุขภาวะของกลุ่ม LBT” ในโครงการเสริมสร้างความเข้มแข็งและพัฒนาบริการสุขภาพที่สอดคล้องกับกลุ่ม Lesbian (หญิงรักหญิง) Bisexual (หญิงรักได้ทั้งสองเพศ) และ Transgender (บุคคลข้ามเพศ)  ที่ทำการศึกษาโดย ดาราณี ทองศิริ  นักวิจัยของโครงการ ได้นำเสนอปัญหาของกลุ่ม LBT ที่มีความพิการทางสายตาและสิ่งที่คนกลุ่มนี้ต้องเผชิญซึ่งนำไปสู่ปัญหาด้านสุขภาวะ

เมื่อความรู้เรื่องเพศถูกมองว่าไม่จำเป็นสำหรับคนพิการ 

“ตามองไม่เห็น จะรู้เรื่องเพศไปทำไม” 

หลายครอบครัวที่มีลูกพิการมักมองว่าการเรียนรู้เรื่องเพศนั้นเป็นสิ่งไม่จำเป็น หลายคนถูกเลี้ยงอยู่ในกรอบและขีดเส้นให้ทุกอย่าง ส่วนใหญ่ให้การศึกษาด้วยการให้เข้าโรงเรียนประจำ โรงเรียนสอนคนตาบอด ซึ่งมีทั้งแบบที่เรียนร่วมกันทั้งหญิงและชาย  บางโรงเรียนก็แยกหญิงชายออกจากกัน

การเรียนรู้เรื่องเพศ แม้จะมีอยู่บ้างในวิชาสุขศึกษาหรือการให้ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับอนามัยเจริญพันธ์ แต่หลายแห่งก็ตัดเนื้อหาบางส่วนออกไปด้วยคิดว่าคนพิการไม่จำเป็นต้องเรียนรู้เรื่องเหล่านี้  หลายคนจึงเรียนรู้ด้วยตัวเองเรียนรู้จากการฟังเพราะไม่เห็นภาพหลายคนอาจจะได้เรียนรู้  

จากการจับโมเดลเพื่อเรียนรู้เพศของตนเองเช่นโมเดลมดลูกแต่โดยส่วนใหญ่แล้วการเรียนรู้เรื่องเพศยังถูกผลักให้เป็นเรื่องไกลตัวและห้ามเรียนรู้จนทำให้บางคนเติบโตมาโดยไม่รู้ความแตกต่างระหว่างเพศและบางกรณีเมื่อถูกบังคับแต่งงานก็เกิดความกลัวต่อสิ่งที่ไม่เคยมีความรู้มาก่อนถึงแม้จะรู้ว่ามีอวัยเพศที่แตกต่างกันของหญิงและชายแต่เนื่องจากไม่สามารถมองเห็นภาพหรือได้เรียนรู้จากการสัมผัสโมเดลมาก่อนก็ยิ่งทำให้เกิดความกลัวต่อความไม่รู้นี้

หญิงพิการกับการถูกบังคับให้ทำหมัน

“อย่ามีลูกเลย ตาบอดดูแลลูกยาก ให้ทำหมันไปเลย“

“ให้คุมกำเนิดถาวรเลย ห้ามมีลูกเด็ดขาด“

จากข้อมูลจะพบว่ามีหญิงพิการจำนวนหนึ่งที่ถูกบังคับให้ทำหมันจะได้ไม่ต้องมีลูกด้วยความเชื่อของบางครอบครัวว่าการที่ลูกหลานพิการก็ทำให้ดูแลตัวเองไม่ได้แล้วหากต่อไปมีลูกแล้วจะดูแลลูกได้อย่างไรจึงคิดว่าการบังคับทำหมันเป็นการตัดปัญหาที่คิดว่าจะตามมาภายหลัง

ในบางกรณีก็ได้รับคำแนะนำจากบุคลากรทางการแพทย์ให้คุมกำเนิดหรือทำหมันให้กับคนพิการไปเลย โดยไม่ได้ถามความสมัครใจหรือความคิดเห็นของเจ้าตัว การตัดสินใจจึงเป็นของครอบครัว ผู้นำครอบครัว  ผู้ให้คำแนะนำที่คิดว่าเป็นการทำด้วยความหวังดี 

แต่ก็พบว่าหญิงพิการบางคนเมื่อมีครอบครัวก็อยากจะมีลูกเช่นเดียวกับครอบครัวทั่วไป การตัดสินไปก่อนล่วงหน้าหรือการให้คำแนะนำให้ทำหมันจึงเป็นเรื่องกระทบต่อจิตใจผู้พิการ 

หญิงพิการ มองไม่เห็น เสี่ยงต่อการล่วงละเมิด

“มีคนมาจับตามตัว ตามองไม่เห็น ก็คิดว่าเขาจะช่วยเหลือ กว่าจะรู้ว่าโดนลวนลาม“

ไม่ว่าจะเป็นข่าวหรือไม่เป็นข่าว เป็นที่รับรู้กันอย่างกว้างขวางว่าหญิงที่เป็นผู้พิการมักตกเป็นเหยื่อถูกล่วงละเมิดทางเพศทั้งจากคนในครอบครัวที่เป็นลุง ปู่ ตา อา ลูกพี่ลูกน้องหรือแม้กระทั่งผู้เป็นพ่อ บางรายก็ถูกล่วงละเมิดจากคนใกล้ชิดไม่ว่าจะในชุมชน ผู้ดูแลในโรงเรียน  และส่วนใหญ่เรียกร้องความยุติธรรมไม่ได้อีกทั้งถูกเพิกเฉยปล่อยผ่าน

อีกทั้งมีเรื่องที่ทำร้ายจิตใจคนพิการมากขึ้นไปอีกคือบางกรณีที่เกิดขึ้นในครอบครัวแล้วคนในครอบครัวเพิกเฉยไม่ทำอะไรเลยด้วยเหตุผลเพราะผู้ชายที่ล่วงละเมิดเป็นหัวหน้าครอบครัวเป็นคนหาเงินไม่อยากให้มีปัญหา

ซ้ำร้ายยิ่งกว่านั้น การที่คนพิการไม่ได้รับความรู้เรื่องเพศ ความไม่รู้นั้นทำให้การกระทำล่วงละเมิดทางเพศถูกทำให้เป็นเรื่องของการสมยอม อีกทั้งการกระทำล่วงละเมิดเหล่านี้มักเกิดจากความไว้วางใจต่อญาติหรือคนใกล้ชิดที่คนพิการไม่สามารถอ่านเจตนาออกว่าเขาจะเข้ามาล่วงละเมิด

LBT พิการ วาจาว่าร้ายซ้ำซ้อนทำร้ายจิตใจ

“คบผู้หญิงด้วยกันจะดีเหรอ ยิ่งตาบอดด้วยใครจะดูแล คบผู้ชายดีกว่าไหม”

“พิการแล้วยังจะเป็นทอมเป็นดี้อีก“

การมีเพศกำเนิดหญิงที่มีความพิการ มักจะถูกห้ามไม่ให้ทำอะไรหลายอย่าง และถูกกำหนดกฎเกณฑ์ต่างๆ ด้วยความเป็นหญิง ยิ่งการให้ความรู้เกี่ยวกับเรื่องเพศนั้นมีน้อย การเติบโตมาแล้วค้นพบตัวเองว่าเป็นเพศหลากหลาย บางคนมีความรู้สึกรักชอบผู้หญิง 

บางคนชอบได้ทั้งสองเพศ บางคนรู้สึกว่าตนเองไม่ใช่ผู้หญิงแต่เป็นอัตลักษณ์ทอม หลายคนถูกกีดกันออกจากกลุ่ม ถูกต่อว่าด้วยวาจา การพูดถึงหรือการนินทา ในแง่ที่ว่า เป็นผู้หญิงพิการแล้วยังจะไม่มีความเป็นหญิงอีก พิการแล้วยังจะเป็นทอมอีก  นอกจากร่างกายไม่ปกติแล้วจิตใจก็ไม่ปกติด้วย

การปฏิบัติที่ไม่ดีเหล่านี้ ทำให้กลุ่ม LBT ที่มีความพิการรู้สึกว่าคนที่มองเขาหรือว่ากล่าวด้วยวาจาแบบนั้นได้เคยคิดถึงใจพวกเขาบ้างไหมว่าจะรู้สึกอย่างไร

หญิงพิการอัตลักษณ์ทอมบางคนเคยยอมทำตามความเห็นของครอบครัวด้วยการคบหรือแต่งงานกับผู้ชาย แต่ก็พบว่า ในเรื่องของการดูแลก็ไม่ได้รับการดูแลที่ดี  อีกทั้งผู้ชายที่ครอบครัวเลือกมาให้ก็ยังมาเป็นภาระทั้งการทำงานบ้าน ทั้งด้านค่าใช้จ่ายของตนเอง ก็ยิ่งทำให้ไม่มีความสุข  แม้แต่หญิงพิการไบเซ็กช่วลที่เคยเลือกคบหากับผู้ชายก็รู้สึกว่าไม่ใช่ว่าการเลือกที่จะคบกับเพศใดจะเป็นสิ่งยืนยันว่าจะมีความสุขได้ขอเพียงได้เป็นตัวของตัวเองน่าจะเป็นสิ่งที่ทำให้มีความสุขได้มากกว่า

คนพิการด้วยกันก็ยังไม่เข้าใจต่อเพศหลากหลาย

งานวิจัยยืนยันจากการเก็บข้อมูลว่า ความเข้าใจในเรื่องเพศหลากหลายของคนในสังคมมีน้อยอย่างไร ในกลุ่มคนพิการด้วยกันก็มีน้อยอย่างนั้นเช่นกัน หลายคนในกลุ่มคนพิการที่มีหญิงรักหญิงก็มีความเสี่ยงต่อการถูกคุกคามและตีตราจากชุมชนของคนพิการเพราะมีความเชื่อว่าผู้พิการไม่ควรมีเพศสัมพันธ์และหากมีเพศสัมพันธ์กับเพศเดียวกันก็จะถูกตั้งคำถามหรือถูกกีดกันทั้งการตั้งคำถามการนินทาว่าร้ายหรือพูดในเชิงตำหนิบ้างนำไปล้อเลียนเป็นเรื่องตลกขบขันบ้างยังมีให้รับรู้โดยทั่วไปทำให้ผู้ที่เพศหลากหลายไม่ค่อยอยากที่จะเข้าสังคมบางคนเก็บตัวไม่สุงสิงกับใครเพื่อให้ไม่ต้องรู้สึกว่าไม่ถูกยอมรับจากสังคม

การสร้างความเข้าใจที่จะนำไปสู่การยอมรับหรือการเปลี่ยนแปลงความเชื่อไม่ว่าจะเป็นกลุ่มคนทั่วไปหรือกลุ่มในกลุ่มคนพิการเพื่อให้คนหลากหลายทางเพศได้รับการปฏิบัติอย่างเท่าเทียมไม่ถูกเลือกปฏิบัติไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อมยังต้องช่วยกันสร้างความตระหนักรู้ในเรื่องนี้อีกมาก