LBT-Well Being

ในสังคมที่หลากหลายทางเพศและวัฒนธรรม การสร้าง “พื้นที่ปลอดภัย” สำหรับกลุ่มคนหลากหลายทางเพศ โดยเฉพาะกลุ่ม LBQ+ (Lesbian, Bisexual, Queer และกลุ่มคนที่ไม่ได้ระบุเพศชัดเจน) มีความสำคัญอย่างยิ่ง การสร้างพื้นที่เหล่านี้ไม่ได้หมายถึงเพียงการให้สถานที่ทางกายภาพเท่านั้น แต่ยังรวมถึงการสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อความสบายใจ การยอมรับ และการเคารพซึ่งกันและกัน พื้นที่ปลอดภัยคืออะไร? พื้นที่ปลอดภัย (Safe Space) คือสถานที่หรือสภาพแวดล้อมที่บุคคลสามารถแสดงตัวตน ความคิดเห็น และความรู้สึกได้โดยไม่ต้องกลัวการถูกปฏิเสธ วิพากษ์วิจารณ์ หรือทำร้าย ไม่ว่าจะเป็นทางคำพูดหรือการกระทำ สำหรับกลุ่ม LBQ+ พื้นที่ปลอดภัยนี้สำคัญอย่างยิ่งในการสร้างความมั่นใจว่าเสียงของพวกเขาจะได้รับการรับฟัง และตัวตนของพวกเขาจะได้รับการเคารพอย่างแท้จริง ความสำคัญของพื้นที่ปลอดภัยสำหรับ LBQ+ 1. ลดการเลือกปฏิบัติ กลุ่ม LBQ+ มักเผชิญกับการเลือกปฏิบัติในรูปแบบต่างๆ เช่น คำพูดที่บั่นทอน การกระทำที่ไม่เคารพ หรือการขาดโอกาสในหลายๆ ด้าน พื้นที่ปลอดภัยช่วยลดความเสี่ยงเหล่านี้ และส่งเสริมให้ทุกคนรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของสังคม 2. ส่งเสริมสุขภาพจิต สภาพแวดล้อมที่อบอุ่นและสนับสนุนสามารถลดความเครียด ความวิตกกังวล และความรู้สึกโดดเดี่ยวของกลุ่ม LBQ+ การมีพื้นที่ปลอดภัยช่วยให้พวกเขาสามารถแสดงตัวตนอย่างเต็มที่ และได้รับการสนับสนุนที่เหมาะสม 3. กระตุ้นความเข้าใจและการเรียนรู้ร่วมกัน พื้นที่ปลอดภัยเปิดโอกาสให้ผู้คนในสังคมได้เรียนรู้เกี่ยวกับความหลากหลายทางเพศและความสำคัญของการเคารพสิทธิของผู้อื่น ช่วยลดอคติและเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างกลุ่มคนหลากหลาย

ความหมายของอัตลักษณ์ทางเพศ อัตลักษณ์ทางเพศ (Gender Identity) หมายถึงการรับรู้และความเข้าใจของบุคคลเกี่ยวกับเพศของตนเอง ซึ่งไม่ได้จำกัดอยู่ที่เพศชายหรือเพศหญิงเท่านั้น แต่ยังรวมถึงความหลากหลายทางเพศที่อยู่นอกกรอบของเพศแบบไบนารี (Binary Gender) เช่น คนข้ามเพศ (Transgender), คนไม่ระบุเพศ (Non-binary), หรือเพศที่ลื่นไหล (Gender-fluid) อัตลักษณ์ทางเพศไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับเพศที่บุคคลได้รับการกำหนดตั้งแต่เกิด และเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้บุคคลรู้สึกถึงความเป็นตัวเองและความสมดุลทางอารมณ์   ปัจจัยที่ส่งผลต่ออัตลักษณ์ทางเพศ อัตลักษณ์ทางเพศเป็นผลลัพธ์ของปัจจัยหลายประการ ทั้งปัจจัยทางชีวภาพ เช่น ฮอร์โมนและโครงสร้างสมอง ปัจจัยทางสังคมวัฒนธรรม เช่น บทบาททางเพศที่สังคมกำหนด และประสบการณ์ส่วนตัวที่หล่อหลอมความคิดและความรู้สึกของบุคคล การพัฒนาของอัตลักษณ์ทางเพศเริ่มตั้งแต่วัยเด็กและอาจเปลี่ยนแปลงได้เมื่อบุคคลเติบโตและสำรวจตัวเอง  ความสำคัญของการเข้าใจอัตลักษณ์ทางเพศ การทำความเข้าใจอัตลักษณ์ทางเพศช่วยให้เราเปิดรับความหลากหลายของมนุษย์และลดการเลือกปฏิบัติในสังคม ความไม่เข้าใจหรือการปฏิเสธอัตลักษณ์ทางเพศของผู้อื่นอาจนำไปสู่ปัญหาทางจิตใจ เช่น ความเครียด ความซึมเศร้า หรือการถูกกีดกันทางสังคม ในทางกลับกัน การยอมรับและสนับสนุนสามารถสร้างความมั่นคงทางจิตใจและเพิ่มความสุขในชีวิต การแสดงออกทางเพศ (Gender Expression) การแสดงออกทางเพศเป็นวิธีที่บุคคลสื่อสารอัตลักษณ์ทางเพศของตนผ่านการแต่งกาย ท่าทาง หรือพฤติกรรม ซึ่งไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับเพศที่สังคมคาดหวัง เช่น ผู้ชายที่เลือกแต่งกายในแบบที่ดู “เป็นผู้หญิง” หรือคนที่เลือกการแต่งกายแบบที่ไม่ระบุเพศ (Androgynous) ความท้าทายที่บุคคลเผชิญในสังคม แม้ว่าโลกจะมีความก้าวหน้าในการยอมรับความหลากหลายทางเพศมากขึ้น แต่บุคคลที่มีอัตลักษณ์ทางเพศแตกต่างยังคงเผชิญกับอุปสรรค เช่น การถูกเลือกปฏิบัติ

แต่ละคนประสบปัญหาที่ไม่เหมือนกัน  แต่ก็มีรากของปัญหาจากที่มาเดียวกัน  การไปแก้ปมหรืออคติอาจจะต้องใช้เวลานาน แต่ทางแก้ที่จะทำให้คนได้เข้าถึงสิทธิการบริการด้านสุขภาพ สิทธิประโยชน์ต่างๆ ให้เหมือนกันทุกเพศ ทุกวัย ทุกอาชีพ ไม่มีการเลือกปฏิบัติ น่าจะเป็นสิ่งที่ผู้เกี่ยวข้องลงมือทำได้ทันที สุมาลี โตกทอง  คณะทำงานของโครงการ LBT Wellbeing กล่าวถึงสถานการณ์ปัญหาของ LBT ที่มีที่มาจากการเก็บข้อมูลผ่านการสนทนากลุ่ม (Focus group)  การแลกเปลี่ยนปัญหาและเสนอแนวทางแก้ไข ทั้งที่ทำได้ด้วยตัวเอง ด้วยพลังของการสนับสนุนจากกลุ่ม ชุมชน  และการช่วยกันผลักดันให้หน่วยงานที่จัดการระบบได้พัฒนาการบริการต่างๆ ให้สอดคล้องและเหมาะสมกับการใช้ชีวิตของ LBT ด้วย  ในแต่ละช่วงวัยนั้นประสบปัญหามากน้อยแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับบริบทของแต่ละคน ปัญหาที่เกิดจากการไม่ถูกยอมรับ อคติ ที่ทำให้เกิดการตีตรา การเลือกปฏิบัตินั้น เป็นปัญหาที่ใหญ่มากในทุกระดับของสังคม ทั้งครอบครัว โรงเรียน ชุมชน  ที่ทำงาน บริบททางสังคม สิ่งแวดล้อม กระทบไปถึงการประกอบอาชีพ  ยิ่งเป็นกลุ่มเปราะบางที่มีอัตลักษณ์ทับซ้อนยิ่งประสบปัญหาหลายรูปแบบ ผลกระทบจะมากหรือน้อยนั้นขึ้นอยู่กับความเข้มแข็งและการรับมือของแต่ละคน ซึ่งไม่ใช่เรื่องที่พวกเขาต้องเผชิญคนเดียว เพราะเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับคนทั้งสังคม ที่ต้องช่วยกันมองให้เห็นและเปลี่ยนแปลงให้ได้    ในด้านช่วงวัย มีการพูดคุยแลกเปลี่ยนทั้ง กลุ่มเยาวชน วัยทำงาน และผู้สูงวัย สำหรับกลุ่มเยาวชนนั้นอยู่ในช่วงเปลี่ยนผ่าน ความรู้